Aceretum
Een deel van onze kwekerij bestaat uit een esdoornpark, ons Aceretum, waarin het merendeel van de esdoorns is te zien. De collectie is vooral interessant tijdens de maanden mei en juni, als het jonge blad ontwikkeld is; ook in oktober zijn de herfstkleuren dikwijls spectaculair, afhankelijk van de weersomstandigheden. Het gehele Aceretum is rolstoel toegankelijk. De totale collectie staat nu in volle glorie en groter en mooier dan ooit en omvat nu onder andere ruim 1000 verschillende esdoorns.Nederandse plantcollecties
Op ons bedrijf zijn een aantal van de Nederlandse Plantencollecties te bezichtigen. Dit is een initiatief van de Koninklijke Vereniging voor Boskoopse Culturen. Voor meer informatie over de Nederlandse Pantencollecties zie de website van de NPC. De Plantencollecties op ons bedrijf zijn: Abelia, Acer (het Aceretum, hierboven beschreven), Camellia, Enkianthus, klimmende Lonicera, Pieris, Sarcococca, Osmanthus en Japanse Azalea. Meer informatie over de op ons bedrijf aanwezige collectie klimmende Lonicera vindt u op de site van onze medewerker die deze collectie beheert: Arjan Laros
Hieronder de beschrijving van de individuele collecties:
De Nederlandse Plantencollectie van Acer is zeer omvangrijk en telt ruim 1000 verschillende soorten en cultivars. Wellicht is het de grootste collectie ter wereld op één locatie. De verzameling is begonnen in de zestiger jaren en omstreeks 1970 kwam de huidige benaming Aceretum in zwang.
De aanleiding tot deze verzameling was destijds de zeer grote plant van Acer shirasawanum ‘Aureum’ (toen nog bekend onder de naam Acer japonicum ‘Aureum’). Deze kolossale plant is nog steeds aanwezig en is nu naar schatting 150 jaar oud. De boom is een echte bejaarde, dat zien we vooral aan de verminderde groei. Niemand weet hoe oud deze cultivar kan worden.
De eerste planten van de verzameling werden in 1970 geplant en enkele jaren later waren er al bijna honderd verschillende. De belangstelling voor de species was inmiddels ook sterk toegenomen en er werden er vele bijgeplant. Het Aceretum werd ingericht als Arboretum, er zijn betegelde paden aangelegd. Het beslaat nu ongeveer een hectare. Nu, dertig jaar later, zijn vele exemplaren tot volle wasdom gekomen en ademt het Aceretum een Chinees-Japanse sfeer. Enkele opvallende bomen zijn Acer griseum, Acer davidii ‘Rosalie’, Acer buergerianum ‘Mistuba kaede’, Acer distylum, Acer pectinatum forrestii en vele cultivars van Acer palmatum. Er zijn ook vele zeer zeldzame soorten aanwezig, onder andere Acer pentapomicum, Acer sikkimense, Acer pentaphyllum en Acer sterculiaceum ssp. thomsonii. Het Aceretum is door allerlei verenigingen en andere organisaties bezocht. Het hoogtepunt was het bezoek van de International Dendrological Society in 1995 ter gelegenheid van het Acer Symposium. Vele kopstukken uit de dendrologische wereld waren daarbij aanwezig.
De collectie is voor een ieder te bezichtigen, op werkdagen tussen 9 en 5 uur, op zaterdagen van 9 tot 4 uur. Het Aceretum bestaat uit twee gedeelten, het ‘Oude Aceretum’ is ongeveer 30 jaar in bedrijf, het ‘Nieuwe Aceretum’, is gestart in 1990 omdat het oude Aceretum vol was. In het nieuwe gedeelte zijn ook de collectie Japanse Azalea, klimmende Lonicera en Enkianthus geplant, de combinatie van deze geslachten is een succes. Hier is ook een lange border met vele tientallen nieuwe soorten Rhododendron, hoofdzakelijk uit Duitsland afkomstig.
Camellia
Camellia sasanqua was het startpunt voor de NPC Camellia bij ons op de kwekerij. Gestart met een toevallige ontmoeting met deze Japanse herfstbloeiende Camellia in een Engelse tuin groeide onze verzameling herfstbloeiende Camellia’s al snel uit. Niet alleen de zuivere Camellia sasanqua’s vonden hun weg naar onze verzameling, maar ook de zogenaamde Ackermann hybriden uit de Verenigde Staten maakten al snel hun opwachting, mede geïnspireerd door het onderzoekswerk dat Jan Kortman hieraan heeft verricht. Al snel volgde de interesse voor de andere winterharde species en hybriden. Camellia japonica, de bekendste van de Camellia soorten als tuinplant is natuurlijk ook met een flink aantal cultivars vertegenwoordigd in onze verzameling. We hebben echter niet de pretentie hier een uitputtende collectie van aan te leggen, hiervoor zijn er simpelweg veel te veel cultivars geselecteerd van Camellia japonica. Letterlijk vele duizenden. Wel hebben we een interessante mix van bewezen succesvolle tuinplanten en veelbelovende nieuwigheden aangeplant.Doordat de bloeitijd van Camellia sasanqua en haar hybriden zo sterk afwijkt van de voorjaarsbloeiende Camellia japonica’s is de collectie gedurende een lange tijd van het jaar interessant om te bezoeken. Al vanaf eind September komen de eerste sasanqua’s in bloei en de laatste japonica’s tikken Mei aan. Nu nog even de zomermaanden vullen, en dat zit er eerlijk gezegd aan te komen, en we hebben jaarrond bloeiende Camellia’s in onze verzameling.
Japanse Azalea
Deze collectie is pas enkele jaren geleden van start gegaan, maar omvat reeds ruim 200 verschillende cultivars. De oorsprong van de zgn. Japanse Azalea’s ligt uiteraard in Japan, maar ook in Duitsland. De oude tuincultuur in Japan zorgde voor vele interessante vormen. De meeste kleinbloemige cultivars stammen direct of indirect af van Rhododendron kiusianum. Men noemt deze kleinbloemige cultivars vaak Kurume-Azalea’s. Ze zijn lang niet alle in Japan ontstaan. De vele vormen met Europese namen stammen uit Engeland en Nederland. De Amerikaanse cultivars zijn in Europa minder bekend, maar er zijn er toch een flink aantal aanwezig. Japanse Azalea’s bestaan in vele kleuren, echter geen geel en geen blauw. Deze kleuren vindt men wel in de dwergrhododendrons. Zij onderscheiden zich daarvan door hun 5 meeldraden in plaats van 10. Op de eerste binnententoonstelling tijdens de Floriade 1992 in Zoetermeer was een indrukwekkende collectie echte Japanse Azalea’s te zien, hoofdzakelijk van hier geheel onbekende vormen. Deze collectie kon na afloop worden gekocht en is nu een van de pijlers van de Nederlandse Plantencollectie Japanse Azalea. Ook heel bijzondere vormen zijn aanwezig, zoals ‘Linearifolium’ met lijnvormige bloemen en een collectie bodembedekkende, zeer laat (pas in juni) bloeiende cultivars uit Rhododendron nakaharae. ‘General Wavell’ heeft de grootste bloemen van allemaal. Er spookt nog een naam door de Japanse Azalea’s en wel Rhododendron obtusum. In feite bestaat deze soort niet. Deze naam dient als een soort vergaarbak voor de vormen die men niet kan plaatsen. De hogerwordende en grootbloemige cultivars stammen meestal af van Rhododendron kaempferi en Azalea ‘Malvatica’, een uit Japan afkomstige tuinvorm, die veel voor kruisingen is gebruikt. De collectie is voor een ieder te bezichtigen, op werkdagen tussen 9 en 5 uur, op zaterdagen van 9 tot 4 uur. Recente informatie over Japanse Azalea’s is momenteel moeilijk te verkrijgen.
Enkianthus
Dit kleine geslacht omvat 10 soorten, waarvan alleen Enkianthus campanulatus echt bekend is en relatief veel wordt gebruikt. Deze variabele soort wordt van zaad gekweekt en in de zaailingen wordt en werd veel geselecteerd. Op deze wijze zijn 4 mooie cultivars ontstaan, welker namen allen beginnen met een V: ‘Victoria’, ‘Vega’, ‘Vesta’ en ‘Virgo’. Er is nu een kleine collectie aanwezig, aangeplant in het Aceretum. De herfstkleuren zijn doorgaans zeer mooi. Er is recentelijk een uitgebreid artikel over dit geslacht gepubliceerd in Dendroflora nr. 34. De collectie is voor een ieder te bezichtigen, op werkdagen tussen 9 en 5 uur, op zaterdagen van 9 tot 4 uur.
Hydrangea
De boerenhortensia, Hydrangea macrophylla, is wel de bekendste Hydrangea en hiervan zijn ook veruit de meeste cultivars geselecteerd in Europa en in mindere mate Japan en de Verenigde Staten. Veel van deze honderden cultivars zijn aangeplant in de borders die de verschillende delen van de Japanse esdoorntuin met elkaar verbinden, daar waar we ook de klimmende kamperfoelie verzameling vinden. Natuurlijk zijn het niet alleen de Hydrangea macrophylla cultivars die U kunt aantreffen, overal op de kwekerij duiken de hortensia’s op, van wintergroene klimplanten die zich door de hulstbomen omhoog bewegen tot een mooie gevarieerde groep pluimhortensia in de esdoorntuin. Trots zijn we ook op de grote verscheidenheid aan Japanse berghortensia’s waarvan de theehortensia’s wellicht de leukste zijn. Ook hebben we ons natuurlijk niet beperkt tot de boerenhortensia. De helft van de ruim 400 verschillende Hydrangea’s die we kunnen vinden horen bij de andere soorten, waaronder de pluimhortensia of de eikbladhortensia, maar ook veel onbekendere soorten hebben een plaatsje gevonden in deze verzameling.
Osmanthus
De collectie Osmanthus is, zeker gezien het relatief kleine geslacht, veelomvattend. Verreweg de bekendste soort is Osmanthus heterophyllus, met de synoniemen Osmanthus ilicifolius en Osmanthus aquifolium. Beide synoniemen slaan op de morfologische gelijkenis met hulst. Er is echter een opvallend verschil, waardoor verwarring niet mogelijk is. De bladeren van Osmanthus zijn altijd tegenoverstaand, hulst heeft altijd verspreid staande bladeren. Bovendien draagt Osmanthus altijd kleine zwartblauwe bessen. De bloemen van alle Osmanthus soorten geuren heerlijk, maar die van Osmanthus delavayi en Osmanthus fragrans wel het opvallendst. Osmanthus heterophyllus is de meest vormenrijke van de schijnhulsten met een tiental cultivars, alle aanwezig in de collectie. Natuurlijk zijn er ook van sommige andere soorten cultivars, zoals de relatief grootbladige Osmanthus delavayi ‘Latifolius’, of de opvallend oranje bloeiende Osmanthus fragrans ‘Aurantiacus’. Natuurlijk zijn de diverse wilde soorten in de collectietuin aangeplant, zelfs de Osmanthus yunnanensis met grote lange bladeren houdt het in ons klimaat uit, in strenge winters vriest hij soms terug, maar hij herstelt zich ieder voorjaar uitstekend. In totaal zijn er ongeveer 25 verschillende soorten en cultivars te bewonderen in het gebied rond de parkeerplaats en in de PlantenWinkel.
Buxus
Deze collectie is gestart in het begin van de jaren tachtig uit nieuwsgierigheid naar de overblijfselen van een bloeiende Buxus cultuur aan het begin van deze eeuw. Veel van de toen gekweekte cultivars van met name Buxus sempervirens dreigden verloren te gaan, alleen in oude tuinen en buitenplaatsen waren nog restanten van de vormenrijkdom van Buxus te vinden. Later, halverwege de jaren tachtig, verbreedde de interesse zich naar de andere species binnen dit geslacht dat ook in nomenclatorisch opzicht zo interessant bleek. De collectie die uit deze inventarisatie en verzameldrang ontstond omvat nu meer dan 125 verschillende benaamde species en cultivars winterharde Buxus. De planten die in de collectie zijn aangeplant bieden, in hun ongesnoeide en dus natuurlijke staat, een vrijwel compleet overzicht van wat er op dit moment in Europa aan Buxus in cultuur is. De collectie is aanleiding geweest voor een aantal publikaties over dit onderwerp. De locatie van deze verzameling is sinds januari 2015 Golfclub de Haar vlak bij Kasteeltuin De Haar in Haarzuilens. Alle planten zijn natuurlijk van goede etiketten voorzien zodat ze als referentieplanten kunnen worden gebruikt.
Abelia
De Abelia collectie is de jongste loot aan de immer groeiende museale plantenverzameling. Uit een nieuwsgierigheid naar de winterhardheid van deze elegante zomerbloeiende struiken hebben we in de afgelopen jaren een flinke collectie aangeplant in onze plantenwinkel in de beschutting van de kas. Die beschutting bleek gelukkig niet echt nodig te zijn, de meeste Abelia soorten en cultivars voldoen uitstekend in ons klimaat, als ze dan eens wat terugvriezen bespaart het ons de moeite van het snoeien. Juist in de zomermaanden is het assortiment aan bloeiende struiken niet zo groot en kunnen de wintergroene of bladverliezende Abelia’s een zeer welkome plant zijn in de tuin.
De Sarcococca collectie ligt wat ons betreft in het verlengde van de Buxus-verzameling die we al geruime tijd beheren. Het geslacht Sarcococca en Buxus zijn immers sterk aan elkaar verwant, allebei zijn ze onderdeel van de Buxaceae. Het is een plantengeslacht waarvan de nomenclatuur, de naamgeving, en de classificatie, de wetenschappelijke indeling altijd erg onduidelijk is geweest. Mede dankzij de studie die onze medewerker Arjan Laros heeft gemaakt, resulterend in een wetenschappelijke publicatie over Sarcococca in Dendroflora, is er meer helderheid ontstaan. In de afgelopen twintig jaar hebben we de meeste Sarcococca soorten en cultivars verzameld en nu dus ook goed benaamd en geidentificeerd. De collectie omvat nu ruim tien verschillende soorten en cultivars en is daarmee vrijwel compleet. Interessant was te merken dat ook de groter wordende Aziatische soorten als Sarcococca orientalis en wallichii in ons klimaat redelijk goed lijken te voldoen. Met name de orientalis die net als de andere soorten goed geurende bloemen heeft lijkt een grote aanwinst voor de tuincultuur. Leuke wintergroene en lekker geurende struikjes kunnen we immers in de tuin goed gebruiken!